گرچه در اين آيه سخن از بخشش توبه كنندگان است، امّا در آيه ى ديگر مى خوانيم: كسانى كه بعد از ايمان، كفر بورزند وبر آن بيفزايند، ديگر هرگز توبه آنان قبول نخواهد شد. «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بَعْدَ إِيمانِهِمْ ثُمَّ ازْدادُوا كُفْراً لَنْ تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ» «1»
انبياى الهى نيز از خدا طلب مغفرت مى كردند؛ آدم عليه السلام: «إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا» «2»، نوح عليه السلام: «إِلَّا تَغْفِرْ لِي وَ تَرْحَمْنِي» «3»، ابراهيم عليه السلام: «أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لِي» «4»، موسى عليه السلام: «رَبِّ اغْفِرْ لِي وَ لِأَخِي» «5»، عيسى عليه السلام: «وَ إِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ» «6» ومحمّد صلى الله عليه و آله: «وَ اسْتَغْفِرْهُ» «7»
در روايات مراد از «اهْتَدى »، هدايت به ولايت اهلبيت عليهم السلام دانسته شده است. «8»
پيام ها:
1- راه توبه بر آنان كه مشمول غضب الهى شده اند، باز است. فَقَدْ هَوى ... إِنِّي لَغَفَّارٌ
2- بازگشت واقعى انسان، مغفرت وآثار بسيارى را از جانب خدا در پى دارد. «إِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ»
3- توبه با شرايطى پذيرفته مى شود. الف: بازگشت «تابَ»، ب: ايمان «آمَنَ»، ج: كار خوب «عَمِلَ صالِحاً»، د: هدايت پذيرى «اهْتَدى ».
4- حتّى ايمان وعمل صالح بدون هدايت پذيرى از هاديان الهى كافى نيست.
«آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدى » (آرى، اگر ايمان وعمل صالح باشد، ولى انسان در خط هدايت هاديان الهى قرار نگيرد، صيد سامرى وبلعم باعوراها مى شود.)
5- مؤمن بودن و مؤمن شدن مهم است، امّا مؤمن ماندن مهم تر است. «ثُمَّ اهْتَدى »
سوره طه، آيه 83
وَ ما أَعْجَلَكَ عَنْ قَوْمِكَ يا مُوسى «83»
و (به موسى گفتيم:) اى موسى! چه چيز سبب تعجيل (و پيشى گرفتن) تو از قومت شد؟! (چرا زودتر به وعدگاه آمدى؟)