صفحه ١٠١

 به کمک مواد نفتى و امثال آن به جنبش در آیند که دیدیم آنها نیز به نوبه خود از نور آفتاب سرچشمه گرفته اند.
4- «حرکت بادها» که عاملى براى حرکت پاره اى از دستگاههاى کوچک مانند آسیابهاى بادى و یا کشتیهاى بادبانى هستند، نیز بیش از همه چیز مربوط به نور آفتاب است که تابش آن بر نقاط مختلف کره زمین موجب اختلاف درجه حرارت مى شود، و مى دانیم اختلاف درجه حرارت دو نقطه از کره زمین موجب وزش باد است.
5- «حیوانات» که منبعى از انرژى محسوب مى شوند، بدون «گیاهان» نمى توانند زندگى کنند زیرا هر حیوانى - معمولاً - یا گیاه خوار است، یا از گوشت حیواناتى که گیاه خوارند، تغذیه مى کند، حتى حیوانات دریائى که از گیاهان بسیار کوچک دریائى به نام «دیاتمه»ها و «پلانگتون»ها تغذیه مى نمایند، از این قانون مستثنا نیستند.
6- «پرورش گیاهان و درختان» بدون استفاده از نور آفتاب - خواه بصورت تابش مستقیم یا تابش غیر مستقیم - ممکن نیست به همین دلیل در اعماق دریاها آنجا که نور آفتاب نمى تابد (عمق ششصد متر به پائین) مطلقاً گیاهى نمى روید.
البته موارد نادرى از انرژى را مى توان یافت که از نور آفتاب سرچشمه نگیرد، مانند انرژى حاصل از جزر و مد دریاها بوسیله جاذبه ماه که در پاره اى از موارد براى آبیارى، و تولید برق مورد استفاده قرار مى گیرد، و همچنین انرژى مهار نشده آتشفشانها و امثال آن، ولى همانطور که گفتیم، اینها بسیار نادرند.