صفحه ٢٥٢

  بازگشت این همه انسان که در دوران عمر به زمین آمده اند جایى در روى کره زمین وجود نخواهد داشت، زیرا هم امروز وسعت کره زمین براى نسل موجود در پاره اى از نقاط کم است و برنامه مبارزه با افزایش جمعیت در همه جا مطرح مى باشد حالا فکر کنید اگر بخواهند همه انسان هاى گذشته و آینده در زمان واحد باز گردند چه غوغایى برپامى شود، اما اگر معاد تنها جنبه روحانى داشته باشد مشکلى به وجود نخواهد آمد چون در جهان ارواح مزاحمتى وجود ندارد.
پاسخ: کسى که این ایراد را مى کند گویا از یک نکته غفلت کرده است و آن این که همان گونه که در قرآن نیز صریحاً آمده، در پایان این جهان نظام کرات عالم هستى به هم مى ریزد: خورشید خاموش و ماه تاریک مى گردد کوه ها همانند ذرات غبار پراکنده مى گردند، سپس بر ویرانه این جهان کهنه، جهان نو و تازه بنیاد مى گردد و زندگانى نوین انسانها در جهانى نو صورت مى گیرد، و به این ترتیب مشکل کمى وسعت کره زمین اساساً مطرح نخواهد بود، زیرا آن روز کره زمینى به این شکل نخواهیم داشت که از کمى وسعت آن نگران باشیم در آینده توضیح بیشترى - به خواست خدا - در این زمینه خواهیم داد.