صفحه ٢٣٧

 با این حال اگر معاد جسمانى باشد، در روز رستاخیز ده بدن درباره اجزاى معینى به جنگ و نزاع مى پردازند و هر کدام مدعى خواهند بود که این اجزاء از آن آنهاست، با این حال چگونه معاد جسمانى امکان پذیر است؟

    پاسخ و بررسى
گفتیم این ایراد یکى از قدیمى ترین ایرادها در معاد جسمانى است و فلاسفه و متکلمان پیشین همانند خواجه نصیرالدین طوسى و علامه حلى و... هر یک به نوعى به آن پاسخ گفته اند.
مهم ترین پاسخى که دانشمندان پیشین به این ایراد داده اند از طریق «اجزا اصلى» و «اجزاء غیر اصلى» است.
طبق این نظر آنها مى گویند: بدن انسان داراى دو قسم اجزاء است: اجزاى اصلى و اجزاى اضافى.
اجزاى اصلى اجزایى است که در تمام طول عمر باقى مى ماند نه عوض مى شود و نه نابود مى گردد و هرگز جزء بدن انسان دیگرى نخواهد شد، حتى اگر انسان دیگرى آن را بخورد جذب بدن او نمى شود.
اما اجزاى اضافى قابل تغییر و دگرگونى هستند و دائماً در حال عوض شدن مى باشند و ممکن است جزء بدن انسان یا حیوان دیگرى شوند.
به این ترتیب مشکل حل مى شود، یعنى در روز رستاخیز اجزاى اصلى بدن هر کس همانند دانه هاى گیاه و یا نطفه انسان در مدت کوتاهى پرورش مى یابند و بدن اصلى را مى سازند.
تنها سؤالى که در برابر این جواب باقى مى ماند و آن را به صورت یک