صفحه ٨٧

- خانواده ما امنيّت ندارد و خانه هايمان بى حفاظ و بى پوشش است. «بُيُوتَنا عَوْرَةٌ» «1»
- هوا گرم است. «لا تَنْفِرُوا فِي الْحَرِّ» «2»
- اگر شركت كنيم، مرتكب گناه مى شويم. در جنگ تبوك بهانه آوردند كه نگاه ما به دختران رومى سبب فتنه مى شود، بنابراين ما به جبهه نمى آييم. «وَ لا تَفْتِنِّي» امّا قرآن همين فرار از جنگ را فتنه دانست. «أَلا فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُوا» «3»
- اكنون زمان مناسبى براى جنگ نيست، بهتر است به تأخير افتد. «لَوْ لا أَخَّرْتَنا» «4»
- مى ترسيم گرفتار بلا و ضرر شويم. «نَخْشى  أَنْ تُصِيبَنا دائِرَةٌ» «5»
در اين آيه مى فرمايد: اگر به هنگام فرمان جهاد، به جاى اين قبيل بهانه ها، اطاعت كنيد و سخنى نيك بگوييد، بهتر است. «طاعَةٌ وَ قَوْلٌ مَعْرُوفٌ»
پيام ها:
1- مؤمن، در برابر فرمان الهى جهاد، سراپا فرمانبردار است. «طاعَةٌ»
2- گفتار و كردار، هر دو بايد صحيح و بجا باشد. «طاعَةٌ وَ قَوْلٌ مَعْرُوفٌ»
3- در باره فرامين الهى، به نيكى و پسنديده سخن بگوييد. «وَ قَوْلٌ مَعْرُوفٌ»
4- جهاد و دفاع، از نظر عقل و فطرت پسنديده است. «قَوْلٌ مَعْرُوفٌ»
5- ريشه ى ترس از جهاد، آن است كه صادقانه عمل نمى كنيم. «فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ»
6- فرمان خداوند بر جهاد، به نفع انسان است، (نه خدا). «لَكانَ خَيْراً لَهُمْ»

سوره محمد، آيه 22

فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَكُمْ «22»
پس (اى بيماردلانِ سست ايمان!) اگر (از جهاد) روى گردانيد، جز اين از شما انتظار نمى رود كه در زمين فساد كنيد و پيوندهاى خويشاوندى را قطع كنيد.