صفحه ٥٣٨

4- حساب توطئه گران اهل كتاب از حساب بقيه آنان جداست. «الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ»
5- تبعيد از وطن، يكى از مجارات الهى است. هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ ... مِنْ دِيارِهِمْ 
6- قدرت هيچ كس و گروهى را پايدار ندانيد. «ما ظَنَنْتُمْ أَنْ يَخْرُجُوا»
7- كيفر كسى كه از تعهّدات و پيمان هاى اجتماعى خارج مى شود، آن است كه از وطن خارج شود. أَنْ يَخْرُجُوا ...
8- محاسبات و تجهزات كفّار در برابر اراده الهى، ناكارآمد و بى فايده است.  «ظَنُّوا أَنَّهُمْ مانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ»
9- در جنگ و جهاد با كفار، تمام محاسبات نبايد بر اساس تجهيزات و امكانات مادى باشد. «فَأَتاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا»
10- تخريب ساختمان هاى دشمن، در مواردى جايز است. «يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُمْ بِأَيْدِيهِمْ وَ أَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ»
11- آنجا كه اراده خدا باشد، دوست و دشمن دست به يك كار مى زنند. «يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُمْ بِأَيْدِيهِمْ وَ أَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ»
12- خداوند هم سبب ساز است و هم سبب سوز، ترس را سبب قرار مى دهد و دژها را از سببيّت مى اندازد. «قَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ»*
13- مطالعه تاريخ، سرگرمى نيست، وسيله عبرت است. فَاعْتَبِرُوا ... تاريخ، گذرگاه است نه توقّف گاه.
14- استفاده از تاريخ، بصيرت مى خواهد. «فَاعْتَبِرُوا يا أُولِي الْأَبْصارِ»

سوره الحشر، آيه 3

وَ لَوْ لا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيا وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابُ النَّارِ «3»
و اگر اين نبود كه خداوند، بيرون شدن از خانمان را بر آنان نوشته بود، همانا آنان را در دنيا عذاب مى كرد و البتّه در آخرت عذاب آتش دارند.