صفحه ١٩٥

نكته ها:
بعضى مفسّران اين آيه را مرتبط با آيات قبل دانسته و گفته اند: چون مسخره و غيبت كردن، برخاسته از روحيّه ى خودبرتربينى و تحقير ديگران است، اين آيه مى فرمايد: ملاك برترى و كرامت، تقواست، نه جنس و نژاد.
دراين آيه به سه اصل مهم اشاره شده است: اصل مساوات در آفرينش زن و مرد، اصل تفاوت در ويژگى هاى بشرى و اصل اين كه تقوا ملاك برترى است. البتّه در آيات ديگر قرآن، ملاك هايى از قبيل علم، سابقه، امانت، توانايى و هجرت نيز به چشم مى خورد.
پيام ها:
1- مرد يا زن بودن، يا از فلان قبيله وقوم بودن، ملاك افتخار نيست كه اينها كار خداوند است. «خلقنا، جعلنا»
2- تفاوت هايى كه در شكل و قيافه و نژاد انسان ها ديده مى شود، حكيمانه و براى شناسائى يكديگر است، نه براى تفاخر. «لِتَعارَفُوا»
3- كرامت در نزد مردم زودگذر است، كسب كرامت در نزد خداوند مهم است.
 «أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ»
4- قرآن، تمام تبعيض هاى نژادى، حزبى، قومى، قبيله اى، اقليمى، اقتصادى، فكرى، فرهنگى، اجتماعى و نظامى را مردود مى شمارد و ملاك فضيلت را تقوا مى داند. «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ»
5- برترى جويى، در فطرت انسان است و اسلام مسير اين خواسته ى فطرى را تقوا قرار داده است. «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ»
6- ادّعاى تقوا و تظاهر به آن نكنيم كه خدا همه را خوب مى شناسد. «عَلِيمٌ خَبِيرٌ»

سوره الحجرات، آيه 14

قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَ لكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا وَ لَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمانُ فِي قُلُوبِكُمْ وَ إِنْ تُطِيعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لا يَلِتْكُمْ مِنْ أَعْمالِكُمْ شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ «14»