صفحه ٢٢٩

دارد که کامل نیست. چگونگى برخورد پزشک با بیمار و بالعکس، وظایف پرستاران نسبت به بیماران، و بیماران نسبت به پرستاران ازجمله مسائل مربوط به این شاخه از اخلاق خصوصى محسوب مى شود که در معارف دینى منعکس شده است.

7. اخلاق مدارى دربرابر مخالفان ودشمنان
گرچه با دشمن، عداوت و دشمنى داریم؛ امّا دشمنى هم حساب و کتاب دارد و رعایت اصول اخلاقى نسبت به آنان هم سفارش شده است. خداوند متعال در قرآن مجید به مسلمانان اجازه مى دهد درمقابل تعدّى و تجاوز دشمنان مقابله به مثل کنند، امّا پا را فراتر از مقدار تعدّى آنها نگذارند(1) و اگر با دشمن پیمانى بسته اند رعایت کنند وخداوند پیمان شکنى را حتّى درباره دشمن اجازه نداده است.(2) اسلام هزار و چهارصد سال قبل پیمان شکنى را زشت و ناپسند اعلان کرد؛ امّا در دنیاى امروز مدّعیان تمدّن و صلح و اخلاق، خود پیمان شکن اند.

8. اخلاق دربرابر غیر مسلمانان
گروهى از غیر مسلمانان نظیر مسیحیان و یهودیان در کشور ما