صفحه ١٧٩

ایمان به چنین دادگاهى پشتوانه محکمى براى مسائل اخلاقى است. کسانى که چنین پشتوانه اى دارند به سراغ خیانت و جنایت و دروغ و فساد در ارض و شایعه پراکنى و پایمال کردن حقوق مردم نمى روند. بنابراین، اخلاق بدون اعتقادات اصیل مذهبى ممکن نیست و هر چقدر انسان اعتقادات قوى ترى داشته باشد فضایل اخلاقى بیشتر و محکم ترى خواهد داشت و ارتباط بین علم اخلاق و عقاید جاى تردید نیست.

ناپایدارى اخلاق بدون پشتوانه ایمان
برخى معتقدند: اخلاق بدون اعتقادات مذهبى هم قابل پرورش است. مى گویند: ما انسان هاى صادق و امین وخوش برخورد متعدّدى را سراغ داریم که نه معتقد به خدا هستند، نه ایمانى به روز قیامت دارند ونه بقیّه اصول اعتقادى ما را پذیرفته اند.
در پاسخ این اشکال مى گوییم: صفات اخلاقى اى که متّکى به ایمان به خدا و روز جزا نیست، به سرعت به باد مى رود و متزلزل مى شود. افرادى از این قبیل در مقابل مبالغ کم تسلیم نمى شوند؛ امّا هنگامى که پاى مبالغ سنگین به میان مى آید مقاومت خود را از دست مى دهند.
شخص محترمى نقل مى کرد که قبل از انقلاب در بعضى از شهرها آراء انتخاباتى خرید و فروش مى شد و قیمت هر رأى پنج