صفحه ٢٢٧

مى شود، و لذا محصول آن در بعضى یا بسیارى از موارد، محصولى که اسلام مى پسندد نیست.

3. اخلاق در بازار و محیط کسب وکار
فروشنده نسبت به خریدار، و خریدار نسبت به فروشنده چه امورى را باید رعایت کنند؟ در روایتى آمده است که حضرت على (علیه السلام) هر روز در اوّل بازار کوفه مى ایستاد و با صداى بلند مسائل اخلاقى مربوط به کسب و کار را گوشزد مى کرد، سپس به دیگر محیط هاى کسب و کار مى رفت و براى آنها نیز همان مطالب را بازگو مى فرمود.(1)
این کار حضرت، که همه روز تکرار مى شد، نشانگر اهمیّت فراوان این شاخه از اخلاق خصوصى است.

4. اخلاق در سفر
از دیدگاه اسلام، همسفران نسبت به همدیگر وظایفى داشته و باید اصول اخلاقى ویژه اى را رعایت کنند؛ به عنوان مثال، در روایتى مى خوانیم: حضرت على (علیه السلام) با مردى از اهل کتاب همسفر شد. مقصد امیرمؤمنان (علیه السلام) کوفه، و مقصد همسفرش شام بود.