صفحه ١٤٤

شود، مؤمن به آسانى به مقصد نمى رسد. توفیق را نیز که زیربنا و شالوده شمرده شده، باید از خداوند طلب کرد تا اسبابش را فراهم آورد. اگر رأس دین که یقین است و شالوده آن که توفیق است حاصل شود، انسان قطعاً سعادتمند خواهد شد. باید از خداوند مهربان توفیق ویقین به اصول و معارف دین را طلب کرد.
6. از امام باقر (علیه السلام) درمورد معناى «لاحول ولاقوه الا بالله» سؤال شد. حضرت فرمود: «مَعناهُ لا حَولَ لَنا عَن مَعصیةِ اللهِ الا بِعَونِ اللهِ، وَلا قُوّةَ لَنا عَلى طاعَةِ اللهِ اِلّا بِتَوفیقِ اللهِ عزَّوَجَلَّ؛ معناى آن این است که هیچ چیز نمى تواند مانع گناه شود جز به کمک خداوند، و هیچ چیز نمى تواند قدرت بر انجام طاعت و بندگى خدا شود مگر به توفیق الهى».(1)
«حول» به معناى مانع و حائل است و آنچه مانع و حائل بین انسان و گناه مى شود عنایات پروردگار است. بنابراین، اگر مى خواهید بین شما و گناه فاصله اى ایجاد شود باید از خداوند کمک بگیرید، همان گونه که در جنبه مثبت و براى انجام طاعت نیز نیازمند توفیق الهى هستیم و بدون آن، حقّ اطاعت ادا نمى شود.
7. امام جواد (علیه السلام) فرمود: «المؤمِنُ یَحتاجُ اِلى تَوفیقٍ مِنَ اللهِ، وَ واعِظٍ مِن نَفسِه، وَ قَبولٍ مِمَّن یَنصَحُهُ؛ انسان مؤمن (براى پیشرفت و قرب الى الله و سعادت و نجات در روز قیامت) به سه چیز نیاز دارد: