صفحه ٤٧

قاعدتاً نبايد طاقتى براى ايراد اين خطبه برايشان مانده باشد، چون اين خطبه با معاشقه با خدا شروع مى شود و بعد، آن بحث هاى دقيق اجتماعى سياسى را پيش مى كشند. پس معلوم مى شود حضرت همه چيز را در بستر الهى آن نظاره مى كند. آقاى سليمان كتانى مسيحى در كتاب «فاطمه زهرا، زهى در نيام» مى گويد: «درست است كه دختر پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم مى خروشيد، ولى با يك آرامش تاريخى مى خروشيد» به واقع هر كس به اين خطبه دقّت كند، انگار تمام بهشت ها در وجود فاطمه عليهاالسلام شكوفا شده و مست معنويّت و شعور است و حالا در چنين حال معنوى دارد اعتراض مى كند. اگر مقام فاطمه عليهاالسلام مقام فناى فى الله نبود اين جمله رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم معنى نداشت كه مى فرمايد:
 «انَّ اللهَ لَيَغْضِبُ لِغَضَبِ فاطِمَةَ، وَ يَرْضي لِرِضاها» «1»
و نيز بخارى آورده «2» است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم فرمود:
 «فاطمة بضعةُ منّي يريبُني ما ارابها و يؤذيني ما آذاها».
نكته اى كه در آخر اين جلسه خواستم عرض كنم تا اصل خطبه را از چيزهايى كه ممكن است مربوط به خطبه نباشد جدا كنيم، در مورد سخنانى است كه بعضى از مورّخين در رابطه با موضوع بعد از اين خطبه آورده اند. بعضى از مورخين نوشته اند: چون دختر پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم آن گفتار را در مسجد مدينه فرمود و ابابكر با او برخوردى بى ادبانه كرد و حتّى به