صفحه ٢٠٧

هرچه بيشترِ دو انسان، به ارضاى شهوت تبديل نمود». لطفاً اين «پخته شدن دو روح در سايه انس» را توضيح دهيد.
جواب: «پخته شدن دو روح در سايه ى انس با همديگر» به نظرم با مقدماتى كه عرض شد تا حدّى روشن است. پخته شدن در هركارى يعنى «آزادشدن از خواسته هاى فردى»، و موضوعات را با جوانب دقيق تر نگاه كردن؛ شما مى بينيد آقا يا خانم قبل از ازدواج، نظر خود را كامل مى داند، ولى وقتى ازدواج كرد و در بستر زندگى با تنگناهايى روبه رو شد كه راحت نمى تواند نظرات خود را عملى كند مجبور است بيشتر فكر كند و در فكر خود تجديد نظر نمايد. در زندگى فردى فكرمى كرده خيلى متفكر است، ولى وقتى همان فكر را آورد در خانواده و با افكار ديگر مقايسه كرد مى بيند بايد در رفع نواقص فكر خود تلاش نمايد. متوجه مى شود نمى تواند روى حرف خود اصرار كند وگرنه خانواده اش به بحران مى افتد- البته به شرطى كه طرف براى خانواده حريم قائل باشد و نخواهد نظر مقابل را سركوب كند- كسى كه در مقابل نظر منطقى بقيه با نظر خودش درگير مى شود درواقع توانسته است از طريق خانواده به يك نوع پختگى برسد كه در زندگى فردى به آن نمى رسيد. انسانِ «پخته» به كسى مى گويند؛ كه جوانب نقص نظر خود را ببيند. شما ديده ايد؛ انديشمندان بزرگ عموماً وقتى نظر مى دهند، مى گويند: «من نظرم اين هست، اما اين حرف به اين معنى نيست كه توانسته باشم همه ى جوانب را هم حل كنم». خيلى حرف است؛ گاهى ديده ايم كه علامه طباطبائى «رحمةاللّه عليه» چقدر دقيق يك آيه را تفسيرمى كنند! بعد آخرش مى نويسند: «وَ اللّهُ اعلَم». در اصطلاح آقايان «وَ