خداوند لطف خود را در دادن آن محبت پس گرفته باشد، بايد دقت كرد و آن مودت و رحمت را در صورت هاى جديدش ديد.
سؤال: قبلًا گفتيد كه اگر مواظب نباشيم، شيطان آن مودت و رحمت را مى گيرد. حالا مى گوييد: طبيعى است كه شكلش عوض بشود. آن طورى كه شيطان مى گيرد با اين حالتى كه عوض مى شود، چه فرقى مى كند؟
جواب: ببينيد، يك وقت آن مودت را شيطان از ما مى گيرد، در نتيجه بين زن و شوهر «كينه» و «رقابت» پيش مى آيد، ولى در صورتى كه شكل محبت پخته تر شود همان ايثار و همان نفى خود به شكلى همه جانبه تر در صحنه است. اين كه مى گويند: عموماً هر ماه عسلى يك ماه سركه شيره دارد، به اين معنى است كه آن محبت احساساتى مى رود، نه اين كه به كلى آن محبت برود. اگر انگيزه هاى ازدواج طورى باشد كه شيطان بتواند محبت اوليه را بگيرد همان مى شود كه شما دربعضى از زن و شوهرها ملاحظه مى كنيد كه تا آخر عمر به عنوان دو «رقيب» با هم زندگى كنند، سخن شان با همديگر دائم همراه با سرزنش و تحقير است! ولى بعضى مواقع زن و مرد در عمل نشان مى دهند كه كاملًا تمام وجودشان براى حفظ همين زندگى مشترك است، هرچند نمى توانند به آن شكل قبلى از خود ابراز احساسات كنند. اين جا بايد هركدام از عمل ديگرى بفهمد كه آن محبت باقى است.
سؤال: آيا منظور شما از «عوض شدن شكل محبت اوليه» اين است كه نسبت به هم محبت دارند ولى مثلًا الفاظ عاشقانه را كمتر به كار مى برند؟