معارف بوک

اجمال نزول كرد و آن اجمال در عرض بيست و سه سال به تفصيل در آمد. «1»
شب قدر، شبى است كه بايد به فجر سالم برسد و توحيد به معنى «وحدت در عين كثرت و كثرت در عين وحدت» تحقق يابد، كل زندگى يك شب است، برعكس قيامت كه روز است؛ قرآن مى گويد: «يومُ القيامة» ولى در مورد دنيا مى گويند «وَ الَّيْلِ إذَا عَسْعَس» «2»
 سوگند به شبى كه ناپايدار و «عَسْعَس» است، دائماً مى رود. ولى در مورد صبح، حرفى از رفتن نزد، فرمود: «وَ الصُّبْحِ إذَا تَنَفَّس» «3»
 يعنى آنگاه كه صبح شروع مى شود. چون ديگر شب تمام است، فقط روز است. كل زندگى يك شب است؛ اگر كسى توانست از اين شب با جمع حقايق به صورت اجمال، به توحيد برسد، در انتها كه فجر محقق مى شود با حقايق به شكل تفصيل روبه رو مى گردد كه همان بهشت است. بعضى ها به هيچ صبحى نمى رسند؛ دنيا آن ها را مى ربايد، در قيامت هم كه آن ها را مى آورند با ظلمتِ زندگى در دنيا به قيامت مى آيند چون در شب قدر ملائكه و