صفحه ١٤٧

اكْثَرُ عِبادَةِ ابي ذَرّ رَحِمَهُ الله، التَّفَكُّرُ وَ الاعْتِبار» «1» اكثر عبادت ابوذر «رحمةالله عليه» عبارت بود از تفكر و عبرت گيرى. تأكيد مجدد بنده اين است تفكرى كه حضرت مى فرمايند، چه تفكّرى است كه اكثر عبادات ابوذر «رحمةالله عليه» را تشكيل مى داده است. اين تفكر، نه تفكّر رياضى است و نه تفكّر فلسفى؛ بلكه تفكّرِ توجّه به حضور حضرت حق است و چنين تفكرى موجب پديدآمدن «وَرع» مى گردد و رسول خدا (ص) مى فرمايند: بالاترين اعمال در ماه رمضان همين وَرع از محارم الهى است كه عبارت است از يك حالت نگهبانى و توجه قلبى نسبت به محارم الهى كه منجر به سير قلبى به سوى خدا مى شود.

معنى بى تقوايى 
حضرت حق از همه چيز به ما نزديك تر است و توجه به اين نزديكى و حضور، همان تفكر دينى است و هر چه اين تفكر و احساسِ حضور بيشتر باشد، امكان وَرع ورزيدن بيشتر است. پس وقتى كه در دين صحبت از «تفكر» مى شود يعنى آن فكرى كه خودش عبادت است، و اباذر «رحمةالله عليه» در آن قرار دارد، در واقع يك نوع سير قلبى است به سوى حق. به همين جهت هم اصرار داريم كه عزيزان متوجه باشند، فكر دينى يك تفكّر خاصّى است غير تفكر رياضى يا فلسفى.