صفحه ٢٢٣

مثل خدا كه يكى است كه همه ى حقيقت است، اگر جان انسان با رفع تعلقات به توحيد رسيد در شب قدر ظرفيت جمعِ روح و ملائكه را در جان خود يك جا دارد، در آن صورت راه هشتاد و چند ساله را به لطف الهى يك شبه طى مى كند و اگر سال هاى بعد هم به همين صورت طى شد، در پنجاه سال زندگى، هزاران سال زندگى كرده، شرطش آن است كه همه ى نظرها به حق باشد تا در توحيدى ترين شرايط يعنى شب قدر، حقيقت به جامع ترين شكل بر قلب شما تجلى كند. به خودتان بگوئيد:

         اى دل! ار محنت وفادارى             بر خدا اعتمادها دارى 
             لطف هايى كه كرد چندين گاه             يادآور اگر وفادارى 
             هر سحر مر تو را ندا آيد             سوى ما آ، كه داغ ما دارى 
             پيش از اين تن، تو جان پاك بُدى             چند خود را از آن جدا دارى؟
             جان پاكى، ميان خاك سياه             من نگويم، تو خود روا دارى؟ «1»

رسول خدا (ص) مى فرمايند: «إِنَّ الشَّيْطَانَ لَيَجْرِي مِنِ ابْنِ آدَمَ مَجْرَى الدَّمِ فَضَيِّقُوا مَجَارِيَهُ بِالْجُوع» «2» شيطان چون خون در تن آدمى روان است، پس راه او را به گرسنه ماندن تنگ كنيد. اين روايت روشن مى كند چگونه خود را از وسوسه هاى شيطان آزاد كنيم تا قلب در مسير رجوع الى الله قرار گيرد. وقتى انسان آرام آرام از بدن و مشغوليات مربوط به آن آزاد شد و سپس از خيالات واهى عبور كرد، روزه ى روح شروع مى شود تا آنجايى كه انسان مى فهمد چه اعمال و افكارى رابطه ى او با پروردگارش