صفحه ٢٠٩

را درك مى كنند. لذا چنانچه انسان بتواند قلب خود را در مشاهده ى حضرت پروردگار به صحنه بياورد و ارتباط مفهومى او به ارتباط قلبى و حضورى تبديل گردد، مى گويند آن فرد در مقام ايمانِ به خدا، محقَّق شده است و شهود قيام خلق كند به حق و شهود وحدت كند در كثرت.
قرآن هم مى فرمايد: «مَا كَذَبَ الْفُؤادُ ما رَأىَ» «1» قلب نسبت به آن حقايقى كه مى يابد، دروغ نمى گويد. پس به واقع قلب توان درك حقايق را دارد. همان مكتبى كه مى گويد «احْتَجَبَ العقول» عقل ها خدا را نمى بينند، مى فرمايد قلب ها مى بينند. آرى بايد راه ارتباط با حقايق را در خود زنده كرد و آن را به صحنه آورد، ملاحظه فرموديد كه قرآن آن راه را قلب و فؤاد مى داند و رسول خدا (ص) در رابطه با نقش روزه و به صحنه آمدن قلب جهت رؤيت حق، مى فرمايند: «أَجِيعُوا أَكْبَادَكُمْ، وأعروا أجسادكم لعلّ قلوبكم ترى اللّه عزّ و جلّ» «2» گرسنگى بكشيد و بر بدن هايتان سخت بگيرد شايد دلهايتان خداوند متعال را ببيند. حضرت امام جواد (ع) راه نشان مى دهند و مى فرمايند: «الْقَصْدُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى بِالْقُلُوبِ أَبْلَغُ مِنْ إِتْعَابِ الْجَوَارِحِ بِالْأَعْمَال» «3» سير به سوى خدا به وسيله ى قلب ها رساتر است و انسان را زودتر به مقصد مى رساند تا اين كه اعضاء و جوارحِ خود را به زحمت بيندازد. آرى با سير قلبى زودتر و راحت تر به انوار الهى مى توان نزديك شد. سير قلبى نياز به حركت بدن و به كارانداختن آن