صفحه ١٨٩

قيامت ظهور نياز شديد جان انسان ها است به آب گواراىِ عقيده ى توحيدى و غذاى مصفاى اعمال صالح. جان انسان در قيامت شديداً در عطش تجلى انوار الهى است تا خلأ جدايى از خدا را پر كند و انسان از ملاقات خداوند سيراب گردد. گرسنگى و تشنگى در آن جا، گرسنگى و تشنگى به جهت پُرنبودنِ جان از معارف الهى و اعمال صالح ربانى است، بايد در ميهمانى خدا جهت جان را به سوى ميزبانِ كريم انداخت و با استمرار بر روزه دارى قلب را آماده كرد تا معارف لَدُنى بر آن تجلى كند. گرسنگىِ قيامت گرسنگى روح است كه با انوار الهى جبران مى شود مثل وقتى كه جسم شما به غذا نياز ندارد ولى قوه ى واهمه ى شما موجب مى شود كه شما ميل به غذا داشته باشيد. اين جا قوه ى واهمه گرسنه است ولى راه سيرشدن را اشتباه گرفته و مى خواهد آن نياز را با غذاهاى جسمانى جبران كند، غافل از اين كه اين نياز از جنس ديگرى است. اگر انسان در اين دنيا از طريق انسِ با انوار معنوىِ الهى اين خلأ را جبران نكند همين حالت را به قيامت مى برد. در قيامت بدنى كه نياز به غذاى جسمانى داشته باشد نداريم، بدنى داريم كه دست آن سخن مى گويد و خداوند در وصف آن فرمود: «تُكَلِّمُنا أَيْديهِمْ» «1»
 دست آن ها با ما سخن مى گويد. ولى اگر روحى را كه عادت به غذاخوردن دارد و با غذا و آب كيف مى كند، به قيامت ببريم به شدّت اذيت مى شود. در ماه رمضان مى توان قوه ى وهميه اى را كه عادت كرده است با غذا خوردن به نشاط بيايد، طورى با روزه گرفتن ادب كرد كه با ياد خدا به نشاط آيد. رسول خدا (ص) در آن