وَمَآ أُبَرِّئُ نَفْسِی إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّی إِنَّ رَبِّی غَفُورٌ رَّحِیمٌ«53»
«و من نفس خود را تبرئه نمی‌كنم، چرا كه نفس آدمی بدون شك همواره به بدی امر می‌كند، مگر آن كه پروردگارم رحم كند كه همانا پروردگار من آمرزنده‌ی مهربان است.»
1- غلبه بر هوای نفس
در قرآن برای نفس، حالاتی بیان شده است از جمله:
الف) نفس امّاره كه انسان را به سوی زشتی‌ها سوق می‌دهد و اگر با عقل و ایمان مهار نشود، انسان یكباره سقوط می‌كند.
ب) نفس لوّامه، حالتی است كه انسان خلافكار خود را ملامت و سرزنش می‌كند و اقدام به توبه و عذرخواهی می‌كند. (در سوره قیامت آمده است)
ج) نفس مطمئنّه، حالتی است كه تنها انبیا و اولیا وتربیت شدگان واقعی آنان دارند ودر هر وسوسه وحادثه‌ای، پیروزمندانه بیرون می‌آیند و دلبسته‌ی خدایند. (در سوره فجر آمده است)
در روایات متعدّد، خطرات نفس مطرح شده و راضی بودن از نفس را نشانه‌ی فساد عقل و بزرگ‌ترین دام شیطان دانسته‌اند.
امام سجاد در مناجات الشاكّین، برای نفس پانزده خطر بیان نموده كه توجّه به آن مفید است.
خطر هوای نفس جدّی است، آنرا ساده ننگریم. «اِنّ النفس لامّارة بالسوء» در آیه، چهار نوع تأكید بكار رفته است. (انّ، لام تأكید، صیغه‌ی مبالغه و جمله‌ی اسمیه)
هم از پاكی و عفّت خود در برابر تهمت‌ها باید دفاع كرد، «انّی لم أخنه بالغیب» و هم به شرور نفس اعتراف نمود و به خدا پناه برد. «اِنّ النّفس لامّارة بالسوء»