صفحه ١٦٤

سیر و سیاحت در زمین و آگاهی از تاریخ و درس عبرت گرفتن، برای هدایت و تربیت بسیار كارگشاست. «فینظروا»
 حفظ آثار باستانی برای بازدید وعبرت آیندگان لازم است.«فینظروا»
5- بكار انداختن عقل و اندیشه
 به كار انداختن عقل و فكر بشر از اهداف رسالت انبیا و قرآن است.
 «أفلا تعقلون»

 حَـتَّی‌ إِذَا اسْتَیْئَسَ الرُّسُـلُ وَ ظَنُّواْ أَنَّهُمْ قَدْ كُذِبُواْ جَآءَهُمْ نَصْرُنَا فَنُجِّی مَن نَّشَآءُ وَ لَا یُرَدُّ بَأْسُنَا عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِینَ«110»
«(دعوت پیامبران و مخالفت دشمنان همچنان ادامه داشت) تا هنگامی كه پیامبران (از هدایت مردم) به آستانه نومیدی رسیدند وكفار گمان كردند (وعده‌ی عذاب) به دروغ به آنان داده شده است، آنگاه یاری ما به آنان رسید، پس كسانی را كه می‌خواستیم نجات یافتند (ولی) عذاب ما ازگروه مجرمان باز گردانده نمی‌شود.»

1- پایداری و استقامت بر راه حق
 در طول تاریخ، پیامبران در دعوت خود مستمر و مصرّ بودند، تا آنكه از هدایت مردم مأیوس می‌شدند، چنانكه مخالفانِ لجوج نیز دست از مقاومت برنمی‌داشتند.
2- مهلت دادن به مجرم
 مهلت دادن به مجرمان وتاخیر عذاب آنان، از سنّت‌های الهی است. «حتّی اذا استیئس» یعنی به قدری ما به مجرمان مهلت دادیم كه انبیا مأیوس شدند.
3- خوش‌بینی و حسن نیت به اندازه
 خوش‌بینی و حسن‌نیّت و حوصله اندازه دارد. «حتّی»