صفحه ١٤٣

قَالَ لَا تَثْرِیبَ عَلَیْكُمُ الْیَوْمَ یَغْفِرُ اللَّهُ لَكُمْ وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ«92»
«(یوسف) گفت: امروز بر شما توبیخ و ملامتی نیست، خداوند شما را می‌بخشد و او مهربان‌ترین مهربانان است.»

1- عفو و بخشش و رحمت
 همین كه خلافكار اعتراف كرد، بپذیریم و او را خجل نكنیم. «انّا كنّا خاطئین. قال لاتثریب علیكم»
 فتوّت را از یوسف بیاموزیم كه هم حقّ خود را بخشید و هم از خداوند طلب آمرزش و عفو می‌كند. «لاتثریب ... یغفر اللَّه»
2- سعه صدر
 سعه صدر، ابزار و وسیله‌ی ریاست است. «لا تثریب علیكم الیوم» آری كسی كه تمام ظلم‌های برادران را یكجا می‌بخشد، سزاوار ریاست است.
3- گذشت در مسند قدرت
 عفو در اوج عزّت و قدرت، سیره اولیای خداست. «لاتثریب علیكم الیوم»
روز فتح مكّه مشركان به كعبه پناه بردند، عمر گفت: ما امروز انتقام خواهیم گرفت. پیامبر فرمود: امروز روز مرحمت است و از مشركان پرسید: گمان شما امروز نسبت به من چیست؟ گفتند: خیر است، تو برادر كریم ما هستی. پیامبر فرمود: امروز كلام من همان كلام یوسف است؛ «لا تثریب علیكم الیوم» عمر گفت: من از حرف خودم شرمنده‌ام.
حضرت علی می‌فرمایند: «اذا قدرتَ علی عدوّك فاجعل العفو عنه شكراً للقدرة علیه»(103) هرگاه بر دشمن خود پیروز شدی شكر آنرا، عفو دشمن قرار بده.
4- اعلام عفو و بخشش