صفحه ١٠٢

2- احترام رهبران و حاكمان
 احترام رهبران و حاكمان را هر چند كافر باشند نزد زیردستانشان باید نگاهداشت. «ارجع الی ربّك»
3- استفاده از مغزهای متفكر
 برای استفاده از مغزهای متفكّر (بویژه در شرایط بحرانی) درنگ جایز نیست.
 «قال الملك ائتونی به»
 حاكمان، نیازمند انسان‌های اندیشمند، با تدبیر و بزرگ هستند.
 «قال الملك ائتونی به»
4- پاك‌كردن ذهن مردم
 یوسف، اول ذهن مردم را پاك كرد، بعد مسئولیّت پذیرفت. «مابال النّسوة»
5- دفاع از آبرو و حیثیت
 دفاع از آبرو و حیثیّت، واجب است. «ما بال النّسوة»
 گاهی دادخواهی از حاكمان غیر الهی جایز است. «فسئله ما بال النسوة...»
6- کتمان همیشه حق نیست
 در موارد حساس (مانند موقعیّت یوسف‌ در برابر پادشاه) نبایستی به جهت حفظ آبروی برخی، حقایق را پنهان كرد. «ما بال النسوة...»
7- یاد كردن مسائل اخلاقی در لفافه
 گناهان و مسائل اخلاقی را در لفّافه و پوشش بگوییم. «انّ ربّی بكیدهنّ علیم»
8- صبر
 رسول اكرم فرمود: از صبر یوسف در شگفتم كه وقتی عزیز مصر نیاز به تعبیر خواب پیدا كرد نگفت تا از زندان آزاد نشوم نمی‌گویم، امّا زمانی كه خواستند او را آزاد كنند، بیرون نیامد تا رفع تهمت شود.
9- ثابت کردن لیاقت و شخصیّت
یوسف با تعبیر خواب پادشاه و ارائه برنامه‌ای سنجیده، آن هم بدون توقّع و قید و شرط، ثابت كرد كه او یك مجرم و زندانی عادّی نیست، بلكه انسانی فوق‌العاده و داناست.