صفحه ٧٢

در معاملات آینده نگر باشید. «عسی ان ینفعنا» (امید است كه این نوجوان در آینده برای ما مفید باشد)
 چه بسا حوادث ناگوار كه چهره واقعی آن خیر است. (یوسف در ظاهر به چاه افتاد، ولی در واقع طرح چیز دیگری‌است)
 «كذلك مكنّا لیوسف... اكثر‌النّاس لا‌یعلمون»
3- دعوت به نیكی
 اطرافیان و آشنایان را به نیكی با مردم دعوت كنیم. «اكرمی مثواه»
4- احترام به ارباب رجوع
 با احترام به مردم، می‌توان انتظار كمك ویاری از آنان داشت.
 «اكرمی... ینفعنا» (امروز به او احترام كن، فردا سود می‌دهد)
5- ارزیابی نتایج
 تصمیم‌های مهم را مرحله‌ای و پس از ارزیابی اتّخاذ كنیم. (اوّل یوسف را به عنوان كمك‌كار در خانه می‌بریم، «عسی أن ینفعنا» كم‌كم او را به عنوان فرزند خود قرار می‌دهیم) «او نتّخذه ولداً»
6- توجه به زیردستان
 زیردستان را دست كم نگیرید، چه بسا قدرتمندان و حاكمان آینده باشند. «مكنّا لیوسف فی الارض»
7- مسؤولیت‌پذیری با علم و دانش
 علم و دانش، شرطِ مسئولیّت پذیری است. «مكّنّا... لنعلمه»
8- امید به آینده (پایان شب سیه سفید است)
 جمله‌ی «عسی أن ینفعنا او نتّخذه ولداً» در دو مورد در قرآن به كار رفته است: یكی در مورد حضرت موسی وقتی كه صندوق او را از آب گرفتند، همسر فرعون به او گفت: این نوزاد را نكشید، شاید در آینده به ما سودی رساند. و دیگری در اینجاست كه عزیز مصر به همسرش می‌گوید: احترام این برده را بگیر، شاید در آینده به درد ما بخورد.