صفحه ١٠٨

اگر احياناً عوامل غفلت زا بخواهند آنان را از ياد و توجه به معشوق حقيقى خويش باز دارند، معشوق و محبوب وفادار آن‌ها مانع مى‌شود و حريم دل آن‌ها را در برابر نفوذ شياطين حفظ مى‌كند.
سپس خداوند درباره اين دسته از بندگان خود كه به چنين مقام و منزلت عظيمى‌رسيده اند، مى‌فرمايد: آنان دوستان واقعى من و قهرمانان حقيقى هستند و به پاس مقام آن‌ها در نزد خود، اگر جامعه و مردم نيز به جهت طغيان و گناه مستحق عقوبت و هلاكت گردند، به بركت وجود اين بندگان خالص و پاك باخته عقوبت و هلاكت را از آن‌ها برمى‌دارم.
بى شك كسانى كه به اين پايه از معرفت و ارتباط با خدا رسيده اند اهل ذكرند. اهل ذكر كسى است كه پيوسته به ياد خدا است و لحظه اى از ياد خدا غافل نمى گردد، نه كسى كه هر از چند گاهى ذكرى مى گويد ولى توجه به خدا و ياد او در رفتار و كردار و زندگى اش نمودى ندارد. به فرموده على(عليه السلام)در اين خطبه، اگر كسى اهل ذكر باشد ياد خدا را جايگزين دنيا مى‌كند و به جاى دل بستگى به دنيا و مظاهر آن، دل بسته ياد خدا مى‌شود و عالى ترين لذت او در انس با خدا خواهد بود.
حقيقت مقام انس با خدا و محبت او
در دل اهل ذكر واقعى جايى براى محبت و علاقه به دنيا وجود ندارد؛ چراكه ممكن نيست انس با خدا و ياد او با علاقه به دنيا جمع گردد. آنان پس از ارتباط با خداوند و درك و دريافت محبت توصيف ناپذير خداوند، علاقه اى به غير خدا ندارند، ترجيح محبت غير خدا بر محبت خدا را فاقد توجيه منطقى و عقلانى مى‌دانند. جلوه بسيار كوچك و محدودى از ارتباط و