بدتر از پارسال باشد و به قساوت بيشترى مبتلا شويم، در اين صورت اميدى به تكامل ما نيست و نمى‌توانيم در راه على(عليه السلام) حركت مى‌كنيم و شيعه آن حضرت باشيم.
مجالس ذكر
چنان كه ملاحظه كرديم، در برخى از روايات بر پرداختن به ذكر خدا در خلوت و تنهايى تأكيد و توصيه شده است و علماى اخلاق نيز بر آن تأكيد دارند. اما اين توصيه و تأكيدْ مطلق و هميشگى نيست، بلكه در مواردى نيز به تشكيل مجالس عمومى‌ذكر و شركت در مجلسى كه براى ذكر خدا برپا گرديده توصيه شده است. در روايتى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) وارد شده كه حضرت فرمودند:
إِرْتَعُوا فِى رِياضِ الْجَنَّةِ. قالُوا: يَا رَسُولَ اللّهِ وَ ما رِياضُ الْجَنَّةِ؟ قالَ: مَجالِسُ الذِّكْرِ، اُغْدُوا وَ رُوحُوا وَ اذْكُرُوا...؛(110) بخراميد در باغ هاى بهشت. [اصحاب] گفتند: اى رسول خدا، باغ هاى بهشت چيستند؟ حضرت فرمودند: باغ هاى بهشت مجالس ذكرند. در بامداد و شامگاه به ياد خدا باشيد.
سخن رسول خدا(صلى الله عليه وآله) بيان گر يك نكته مهم تربيتى و تأثير مهمى‌است كه اجتماع هاى شايسته مى‌توانند در حركت انسان به سوى كمال داشته باشند. افراد عادى، معمولاً در تنهايى رغبت و علاقه چندانى به انجام برخى شعاير و برنامه هاى دينى ندارند اما اگر ديگران را در كنار خود ببينند، نشاط و انگيزه در آن‌ها پديد مى‌آيد. مثلاً با همه فضيلت و اهميتى كه احياى شب قدر و انجام مراسم و اعمال آن دارد، بيشتر ما در تنهايى