حساب خود را نرسد، پس اگر عمل نيكى انجام داده از خداوند زياد شدن اعمال خير را طلب كند و اگر كار بدى مرتكب شده، از خداوند آمرزش بخواهد و به سوى او بازگشت كند.
پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) به اصحابشان مى‌فرمايند:
أَلاَ أُنَبِّئُكُمْ بِأَكْيَسِ الْكَيِّسينَ و أَحْمَقِ الحُمَقاءِ؟ قالوُا بَلى يا رَسُولَ اللّهِ. قالَ: أَكْيَسُ الكَيِّسينَ مَنْ حاسَبَ نَفْسَهُ وَ عَمِلَ لِما بَعْدَ الْمَوْتِ، وَ أَحْمَقُ الحُمَقاءِ مَنِ اتَّبَعَ نَفْسُهُ هَواهُ و تَمَنّى عَلَى اللّهِ الأَمانِىَّ؛(132) آيا شما را از زيرك ترين زيركان و نادان ترين نادانان آگاه نسازم؟ اصحاب گفتند: بله، اى رسول خدا. حضرت فرمود: زيرك ترين انسان ها كسى است كه به حساب نفس خويش رسيدگى كند و براى پس از مرگ خويش عمل كند، و احمق ترين احمق ها كسى است كه پيرو هواى نفس خويش باشد و پيوسته آرزوهاى خود را از خداوند درخواست كند.
فايده محاسبه نفس
از جمله فوايد محاسبه نفس اين است كه وقتى انسان به لغزش هاى خود پى برد، فوراً آن‌ها را جبران مى‌كند و نمى گذارد آثار آن‌ها در روح و روانش باقى بماند. اگر انسان از خود حساب نكشد، متوجه نمى‌شود كه چقدر گناه كرده است، و وقتى به گناهان خود توجه نكرد، آن گناهان در روح او اثر مى گذارند و با هر گناه نقطه سياهى در دلش پديد مى‌آيد تا جايى كه با افزايش گناهان، سياهى و تاريكى دل را فرا مى گيرد و چه بسا كه نقطه اى