صفحه ١٠٤

ويژگى هاى مستمندان مؤمن و خدادوست
مشخصّه هاى فقرايى كه محبت به آنها محبت به خداست:
   1ـ «اَلَذّينَ رَضُوا بِالْقَليلِ» كسانى كه به كم و اندك راضى اند.
   برخى حتى اگر تهى دست نيز باشند طماع و آزمندند، دلشان مى خواهد ثروتمند باشند و بهره شايان از دنيا ببرند و اگر دستشان مى رسيد، فراوان از نعمت هاى دنيا بهره مى بردند و به كم و اندك راضى نمى شدند؛ ولى دستشان نمى رسد ـ دوستى اين قسم فقيران مطلوب نيست، بلكه دوستى فقيرانى مطلوب و محبت به آنها محبت به خداست كه به كمِ دنيا راضى و قانع شده اند و چشم به نعمت هاى دنيا و مال مردم، ندوخته اند.
   2ـ «وَ صَبَرُوا عَلَى الْجُوع» ويژگى دوم: تحمل و صبر بر نادارى و بى تابى نكردن بر گرسنگى است.
   برخى از فقرا دايم آه و ناله سر مى دهند و از خدا گلايه مى كنند كه ما چه گناهى داشتيم كه به فقر و تنگدستى مبتلا شديم؛ ولى برخى وقتى به فقر مبتلا مى گردند ـ البته ابتلاى آنها به فقر، از روى كوتاهى و تقصير نيست، چون در آن صورت، مرتكب گناه شده اند؛ بلكه عوامل خارجى و حوادث طبيعى موجب فقر آنها گرديده است؛ سيل و زلزله اى رخ داده و هستى و زندگى آنها را نابود ساخته است ـ گر چه بر اثر فقر غذاى كافى و امكانات زندگى كافى به آنها نمى رسد، ولى آه و ناله سر نمى دهند و شكوه و گلايه نمى كنند و بر آن فقر صبر مى كنند؛ حتى سعى دارند فقر خود را پوشيده دارند و نمى گذارند ديگران از وضع آنها با خبر شوند:
«يَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ اَغْنِياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ...»(63)
از فرط عفاف چنانند كه هر كس از حال آنها بى خبر است، پندارد غنى و بى نيازند.
   اينان در عين صبر و بردبارى، تلاش مى كنند احتياجى به مردم نداشته باشند و در حد ضرورت رزقى به دست آورند.
   3ـ «وَ شَكَرُوا عَلَى الرَّخاءِ» و بر خوشى و نعمتى كه بدان ها رسد شاكرند.
   وقتى خداوند به آنها نعمتى مى دهد و در گشايش زندگى و رفاه قرار مى گيرند، خداى را فراموش نمى كنند و به شكر او مى پردازند.