صفحه ١٦٥

ديگران تواضع مى كند و رفتار خوش نشان مى دهد، تا توجه آنها را به سوى خود جلب كند و بر تعداد مريدانش بيفزايد، ولى اهل آخرت در برابر ديگران تواضع مى كند، چون خدا دوست دارد انسان در برابر بندگانش فروتن باشد.

 تفاوت بارز اهل آخرت با دنياپرستان
      «قَدْ صارَتِ الدُّنيا وَ الاخِرَةُ عِنْدَهُمْ واحِدَة»
   نوزدهمين ويژگى: دنيا و آخرت در نظر آنان يكسان است.
   اين ويژگى به مانند ساير ويژگى ها داراى مراتب است و چنان نيست كه همه دوستداران آخرت در دارا بودن اين ويژگى يكسان باشند. دنياپرستان به آخرت اعتقاد ندارند و تنها به دنيا مى انديشند؛ خداوند از قول آنان مى فرمايد:
«وَ قالوُا ماهِىَ اِلاّ حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَ نَحْيا وَ مَا يُهْلِكُنَا اِلاّ الدَّهْر»(102)
كافران گفتند: چيزى جز همين زندگى دنيا در كار نيست، گروهى از ما مى ميرند و گروهى متولد مى شوند و جز روزگار كسى ما را هلاك نمى كند.
   در برابر اين دسته از دنيا پرستان، گروهى از دوستداران آخرت به حق بودن مرگ و معاد و آخرت گواهى مى دهند، امّا رفتار و كردارشان بر خلاف چيزى است كه بر زبان مى رانند و به درستى باور به آخرت را منعكس نمى كنند. افزون بر آن، بسيارى از كارهايى كه براى آخرت انجام مى دهند رنگ دنيا دارد: به عنوان مثال ما نماز شب مى خوانيم تا دعاهايمان مستجاب شود و يا بر رزق و روزيمان افزوده گردد و يا اينكه نزد مردم محبوبيت بيشترى پيدا كنيم، چرا كه در اوصاف شب زنده داران و برپاى داران نماز شب آمده است كه صورتشان نورانى مى شود، در دل مردم جاى مى گيرند و حوائجشان برآورده مى شود. در واقع ما عبادت خدا را وسيله اى قرار داده ايم براى رسيدن به خواسته هايمان، يعنى عبادت خدا را براى وصول به دنيا استخدام مى كنيم و همچنين شب قدر را زنده مى داريم، براى اينكه حاجتها و خواسته هاى ما برآورده شود. احيا و عبادت در شب قدر را، با آن همه ارزش و عظمتش، براى صاحب خانه شدن و