معارف بوک

نكته ها:
 «زَعَمَ» به ظنّ و گمانى گفته مى شود كه بى پايه و بدون دليل باشد و هر كجا در قرآن آمده، با نوعى انتقاد همراه است. امام صادق عليه السلام فرمود: كلمه «زَعَمَ» در تمام قرآن به معناى دروغ است. «اما علمت ان كل زعم فى القرآن كذب» «1»
در آيه دوم اين سوره، گروهى خدا را منكر شدند. «خَلَقَكُمْ فَمِنْكُمْ كافِرٌ»
در آيه ششم نبوت را منكر شدند. «أَ بَشَرٌ يَهْدُونَنا فَكَفَرُوا»
و در اين آيه معاد را منكر مى شوند. «زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنْ لَنْ يُبْعَثُوا»
در برابر انكار معاد از سوى كافران، قرآن بارها با سوگند به وقوع آن تصريح كرده است چنانكه در اين آيه مى فرمايد: «بَلى  وَ رَبِّي لَتُبْعَثُنَّ» و در جاى ديگر مى فرمايد: «بَلى  وَ رَبِّي لَتَأْتِيَنَّكُمْ» «2» و در پاسخ به سؤال ترديدآميز آنها مى فرمايد: «إِي وَ رَبِّي إِنَّهُ لَحَقٌّ» «3» و جالب آنكه قرآن در پاسخ كفار، همان لغاتى را به كار مى برد كه آنها به كار مى بردند. آنجا كه مى پرسند: «ا حق» مى فرمايد: «إِنَّهُ لَحَقٌّ» آنجا كه مى گويند: «لا تَأْتِينَا السَّاعَةُ» مى فرمايد:
 «لَتَأْتِيَنَّكُمْ» و آنجا كه مى گويند: «لَنْ يُبْعَثُوا» مى فرمايد: «لَتُبْعَثُنَّ»
دليل بر اينكه زنده كردن مردگان و آگاه كردن مردم از كارهايشان، بر خداوند آسان است، «عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ» صفاتى است كه از ابتداى اين سوره تا كنون براى خداوند مطرح شده است: «لَهُ الْمُلْكُ، خَلَقَكُمْ، خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ، صَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ، يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ- يَعْلَمُ ما تُسِرُّونَ وَ ما تُعْلِنُونَ- وَ اللَّهُ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ»
چنانكه بارها در قرآن مطرح شده است از جمله:
 «هُوَ الَّذِي يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَ هُوَ أَهْوَنُ عَلَيْهِ» «4» او خدايى است كه آفرينش را آغاز كرد، سپس آن را اعاده مى كند و آن بر او آسان تر است.
 «كَما بَدَأَكُمْ تَعُودُونَ» «5» آن گونه كه اول آفريد، دوباره برمى گرديد.