صفحه ٤٣

9- در تربيت دينى، هم تشويق لازم است، «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا»
هم فرمان لازم است، «فَاسْعَوْا إِلى  ذِكْرِ اللَّهِ»
هم نهى لازم است، «ذَرُوا الْبَيْعَ»
هم استدلال لازم است. «ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ»

سوره الجمعة، آيه 10

فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ «10»
پس هنگامى كه نماز پايان يافت، در زمين پراكنده شويد و از فضل الهى طلب كنيد و خدا را بسيار ياد كنيد، باشد كه رستگار شويد.

نكته ها:
در فرهنگ قرآن، مالِ دنيا فضل الهى است، لذا در اين آيه مى فرمايد: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»، بعد از پايان نماز جمعه، به سراغ فضل خدا يعنى درآمد و تجارت برويد. چنانكه در جاى ديگر، آن را «خير» شمرده و مى فرمايد: «إِنْ تَرَكَ خَيْراً الْوَصِيَّةُ» «1» اگر كسى خيرى باقى گذارده، وصيت كند كه در اينجا مراد از خير، مال دنياست.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: هركس در بازار و محل كسب و كار با اخلاص خدا را ياد كند، در حالى كه مردم از خدا غافلند و به كارهاى خود مشغولند، خداوند براى او هزار حسنه ثبت مى كند و روز قيامت او را مورد مغفرت ويژه خويش قرار مى دهد. «2»
نشاط انسان براى عبادت بايد بيش از نشاط او براى كسب درآمد باشد. درباره عبادت فرمود: «فَاسْعَوْا إِلى  ذِكْرِ اللَّهِ» و در اين آيه درباره تجارت مى فرمايد: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ» هر دو كلمه «فَاسْعَوْا» و «ابْتَغُوا» به معناى تلاش و حركت است، ليكن در آيه اول واژه «سعى» و حرف «فاء» وجود دارد كه عشق و نشاط و سرعت در آن نهفته است.
فضل الهى گاهى مادّى و گاهى معنوى است. در آيه چهارم همين سوره درباره بعثت