12- فرشتگان، نه دستورات گذشته را تمرّد كرده و مى كنند، «ما أَمَرَهُمْ» نه دستوراتى كه بعداً به آنان داده مى شود. «ما يُؤْمَرُونَ»
سوره التحريم، آيه 7
يا أَيُّهَا الَّذِينَ كَفَرُوا لا تَعْتَذِرُوا الْيَوْمَ إِنَّما تُجْزَوْنَ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «7»
(در قيامت به كافران خطاب مى شود:) اى كسانى كه كافر شديد! امروز عذرخواهى نكنيد، زيرا جز اين نيست كه جزا و كيفر شما همان عملكرد خودتان است.
نكته ها:
در تمام قرآن، فقط همين يك آيه با جمله «يا أَيُّهَا الَّذِينَ كَفَرُوا» شروع شده و كافران را مورد خطاب قرار داده كه آنهم مربوط به قيامت است.
قيامت مواقف گوناگونى دارد: در موقفى از قيامت اجازه عذرخواهى داده نمى شود. «لا يُؤْذَنُ لَهُمْ فَيَعْتَذِرُونَ» «1» و در مواقف ديگر هم كه عذرخواهى مى كنند، پذيرفته نمى شود.
«لا يَنْفَعُ الَّذِينَ ظَلَمُوا مَعْذِرَتُهُمْ» «2» و موقفى حتى اجازه سخن گفتن داده نمى شود. «3»
نمونه هايى از عذرخواهى در قيامت:
گاهى به دروغ سوگند مى خورند: «وَ اللَّهِ رَبِّنا ما كُنَّا مُشْرِكِينَ» «4» به خدا سوگند ما مشرك نبوديم. آرى يا به خاطر آن كه دروغ گويى جزء ذات آنان شده است و يا به گمان آن كه در آن روز مى توانند نجات يابند، سوگند دروغ ياد مى كنند ولى در هر صورت، در اين سخن آنان نوعى عذرخواهى و پشيمانى است.
گاهى ديگران را مقصّر مى دانند: «رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا» «5» پروردگارا! (ما نمى خواستيم گمراه شويم) پيشينيان ما را گمراه كردند.
گاهى به اطاعت از بزرگان و پيشينيان عذر مى آورند: «إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ كُبَراءَنا» «6» پروردگارا! ما به خاطر پيروى از بزرگانمان گرفتار شديم.