صفحه ٣٧٧

«نَكالَ»، كيفر و مجازاتى است كه هر كس آن را ببيند يا بشنود، از ارتكاب مثل آن خوددارى كند. عذاب آخرت، از آن جهت نكال ناميده شده، كه هركس آن را بشنود، از هر عملى كه وى را گرفتار سازد، خوددارى مى كند. «1»
پيام ها:
1- براى امثال فرعون بايد بزرگترين معجزه ها را آورد. «الْآيَةَ الْكُبْرى »
2- طاغوت ها براى حفظ كيان خود از منحرفان استمداد مى كنند. «فَحَشَرَ فَنادى »
3- ادّعاى نبوّت و انتظار تسليم شدن ديگران، به معجزه آوردن نياز دارد. أَهْدِيَكَ ... فَأَراهُ الْآيَةَ الْكُبْرى 
4- در برخى متكبران، حتى بزرگ ترين معجزات كارساز نيست. «الْآيَةَ الْكُبْرى  فَكَذَّبَ»
5- معجزات انبيا يكسان نيست. «الْآيَةَ الْكُبْرى »
6- تكذيب انبيا، براى نافرمانى از تعاليم آنان و آزاد بودن از قيد و بندهاى دينى است. «فَكَذَّبَ وَ عَصى »
7- كسانى كه از استدلال و گفتگوى مستقيم عاجزند، پشت پرده تلاش مى كنند. فَكَذَّبَ ... ثُمَّ أَدْبَرَ يَسْعى 
8- جوّ سازى و شعار و هياهو، از ابزار فرعون هاست. «فَحَشَرَ فَنادى »
9- مردم داراى فطرت خداجويى هستند. طاغوت ها مسير آن را متوجه خود مى كنند. «أَنَا رَبُّكُمُ»
10- مستكبران، روزى به زانو در خواهند آمد. أَنَا رَبُّكُمُ ... فَأَخَذَهُ اللَّهُ 
11- تاريخ وسيله عبرت است، نه سرگرمى و پركردن ايام فراغت. «لَعِبْرَةً»
12- از تاريخ آن قسمتى را بازگو كنيد كه سازنده و عبرت آموز باشد. «لَعِبْرَةً»
13- عبرت ها بسيار است، عبرت گرفتن مهم است كه به آمادگى روحى نياز دارد. «لَعِبْرَةً لِمَنْ يَخْشى »