به مفاد اين آيه ايمان مى‌آوريم و مى پذيريم كه تنها ياد خدا است كه موجب آرامش دل مى‌شود؛ اما گاهى با نگاهى تحليلى در پى آن بر مى‌آييم تا با تأمّل و تفكّر و استدلال عقلى چنين فايده اى را اثبات كنيم. براى رسيدن به اين مقصود، ابتدا بايد ببينيم چه چيزهايى در زندگى موجب تشويش خاطر و دلهره و اضطراب انسان مى گردد تا معلوم شود چگونه ياد خدا موجب آرامش دل مى گردد.
سعادت جويى و كمال خواهى مقتضاى فطرت انسان است و بى شك هر انسانى خواهان سعادت و كمال خويش است. بر همين اساس نيز قرآن كريم هنگامى‌كه مردم را به انجام اعمال خير و عبادات ترغيب مى‌كند، در بسيارى از آيات، سعادت و فلاح را به عنوان نتيجه آن امور ذكر مى‌كند. فلاح و سعادت عالى ترين و نهايى ترين مطلوب انسان است كه قرآن كريم در بسيارى از آيات با تعابيرى چون «أُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»، «ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ» و مانند آن‌ها به آن اشاره شده است. با توجه به اين حقيقت فطرى، خداوند متعال انسان ها را به دو دسته (اهل سعادت و اهل شقاوت) تقسيم مى‌كند وفرجام حتمى و تغييرناپذير آن‌ها را سعادت و يا شقاوت بر مى‌شمارد:
يَوْمَ يَأْتِ لا تَكَلَّمُ نَفْسٌ إِلاّ بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَ سَعِيدٌ. فَأَمَّا الَّذِينَ شَقُوا فَفِي النّارِ لَهُمْ فِيها زَفِيرٌ وَ شَهِيقٌ. خالِدِينَ فِيها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلاّ ما شاءَ رَبُّكَ إِنَّ رَبَّكَ فَعّالٌ لِما يُرِيدُ. وَ أَمَّا الَّذِينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خالِدِينَ فِيها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلاّ ما شاءَ رَبُّكَ عَطاءً غَيْرَ مَجْذُوذ؛(78)
روزى [است] كه چون فرا رسد هيچ كس جز به اذن وى سخن نگويد.