بَابُ السَّبْقِ إِلَى الْإِيمَانِ
1- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ بُرَيْدٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَمْرٍو الزُّبَيْرِيُّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ قُلْتُ لَهُ إِنَّ لِلْإِيمَانِ دَرَجَاتٍ وَ مَنَازِلَ يَتَفَاضَلُ الْمُؤْمِنُونَ فِيهَا عِنْدَ اللَّهِ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ صِفْهُ لِىرَحِمَكَ اللَّهُ حَتَّى أَفْهَمَهُ قَالَ إِنَّ اللَّهَ سَبَّقَ بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ كَمَا يُسَبَّقُ بَيْنَ الْخَيْلِ يَوْمَ الرِّهَانِ ثُمَّ فَضَّلَهُمْ عَلَى دَرَجَاتِهِمْ فِى السَّبْقِ إِلَيْهِ فَجَعَلَ كُلَّ امْرِئٍ مِنْهُمْ عَلَى دَرَجَةِ سَبْقِهِ لَا يَنْقُصُهُ فِيهَا مِنْ حَقِّهِ وَ لَا يَتَقَدَّمُ مَسْبُوقٌ سَابِقاً وَ لَا مَفْضُولٌ
قسمت دوم عقيده آنها درست است و قسمت اولش نادرست، و آنها هم براى تصحيح قسمت اول عقيده خود بقسمت دوم تمسك نموده و قياس ميكردند، امام صادق (ع) با كمال وضوح بيان فرمود كه اين قياس مع الفارق است، زيرا ايمان ادعاء و اثبات امريست كه سه جزءدارد، و بايد هر سه جزئش ثابت شود: 1- اقرار زبانى. 2- عقيده قلبى. 3- اعمال و كردار بدنى، اينست ايمان واقعى و حقيقى، ولى در ايمان ظاهرى تنها دو جزء اول و سوم كافى است و جز دوم لازم نيست، ولى كفر نبودن يكى از اين سه چيزاست كه بمحض انكار خدا ثابت ميشود.
مرجئه بمعنى تأخير اندازنده و دنبال آورنده است و اين دسته را از آنجهت مرجئه ناميدند كه بر خلاف اهل ايمان عمل را از نيت پس اندازند و در رديفش نياورند و بعضى مرجئه را از ماده رجا «اميدوارى» گرفتهاند، زيرا اين طايفه گنهكاران را اميدوارى ميدهند و مرجئه به پنج دسته تقسيم مىشود: 1-يونسيه 2 –عبيديه 3- غسانيه 4 -ثوبانيه 5 -ثومنيه.
اين پنج دسته هر يك رهبر مذهبى مخصوصى دارند كه به اعتبار نام آن رهبر ناميده مىشوند، چنانكه يونسيه پيروان يونس غيرى باشند و ثومنيه پيروان ابىمعاذ ثومنى و هر يك از اين پنج دسته در مقام بيان عقيده خود براه مخصوص رفتهاند كه مرحوم مجلسى در مرآت العقول ج 2 ص 57 ذكر مىكند
باب: پيشى گرفتن در ايمان
1- زبيرى گويد: به امام صادق (ع) عرض كردم: براى ايمان درجات و مراتبى است كه مؤمنين نسبت به آنها نزد خدا بر يكديگر برترى دارند؟ فرمود: آرى، عرض كردم: خدا رحمت كند برايم توضيح ده تا بفهمم، فرمود:
خدا ميان مؤمنين مسابقه قرار داد چنانكه ميان اسبان در روز اسب دوانى مسابقه گذراند. و آنها را بحسب درجات سبقت بخشيد. و هر يك از مؤمنين را طبق درجه سبقتش قرار داد و حق او را از آن درجه نكاست و هيچ دنبالى از جلو افتاده (نزد خدا) پيشى نگيرد و نه هيچ كم