نَيْلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صالِحٌ وَ قَالَ وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ وَ قَالَ فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ فَهَذَا ذِكْرُ دَرَجَاتِ الْإِيمَانِ وَ مَنَازِلِهِ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ .
بَابُ دَرَجَاتِ الْإِيمَانِ
1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ أَبِى الْأَحْوَصِ عَنْ أَبِىعَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَضَعَ الْإِيمَانَ عَلَى سَبْعَةِ أَسْهُمٍ عَلَى الْبِرِّ وَ الصِّدْقِ وَ الْيَقِينِ وَ الرِّضَا وَ الْوَفَاءِ وَ الْعِلْمِ وَ الْحِلْمِ ثُمَّ قَسَمَ ذَلِكَ بَيْنَ النَّاسِ فَمَنْ
«و اين براى آنستكه ايشانرا در راه خدا تشنگى و رنج گرسنگى نرسد، و در جائيكه كافران را بخشم آرد قدم نهند و از دشمنى بمقصودى نرسند، جز آنكه بسبب آن براى ايشان عمل شايستهئى نوشته شود، 120 سوره 9» و فرموده: «هر خيرى كه براى خود پيش فرستيد آنرا نزد خدا مىيابيد، 110 سوره 2» و فرموده: «هر كه هموزن ذرهاى نيكى كند، آن را به بيند، و هر كه هم ذرهئى بدى كند، آنرا ببيند 8 سوره 99» اينست بيان درجات و مراتب ايمان نزد خداى عزّوجلّ.
شرح : چنانچه در باب سابق ذكر شد، ايمان شىء واحدى نيست كه در همه افراد مؤمنين يكسان و برابر باشد، بلكه حقيقتى است قابلتشكيك و داراى درجات و مراتب متعدد كه اجزاء آن برابر اعضاء بدن انسان پخش و تقسيم شده است و هرمؤمنى باعتبار انجام دادن اجزاء ايمان كه نماز و حج و انفاق و امثال آنست، از لحاظ كمى و زيادى و پيشى گرفتن و تأخيرانداختن و جهات ديگر، درجه و مقامش بهمان اندازه نزد خدا محفوظ است، بطوريكه شايد دو تن از افراد مؤمنين از لحاظ درجه ايمانى نزد خدا يكسان و برابر نباشند.
مقصود از انعقاد اين باب و اين روايت مفصل با شواهد بسيارى كه از آيات قرآن ذكر شد. اثبات همين معنى است كه: درجات مؤمنين باندازه اعمال نيكشان با حساب دقيق نزد خدا محفوظ است مهاجرين و انصار و تابعين را در يك ترازو نگذاشته وپيغمبران و رسولان خويش را بيك چشم ننگريسته و نسبت بعمل خير و شر مثقال ذره را از نظر دور نداشته، و تنها عملصالح ايمانى موجب فضيلت و درجه و مقام دانسته، نه ثروت و سيادت و حسب و نسب و جهات ديگر را.
باب: درجات ايمان
1- امام صادق (ع) فرمود: خداى عزّوجلّ ايمان را هفت سهم كرد: 1-نيكوكارى 2- راستگويى 3- يقين 4- رضا 5- وفاء 6- علم 7- بردبارى.
سپس آنرا ميان مردم تقسيم فرمود، بهر كس هفت سهم داد، او كامل است و بردارنده ايمان، و