صفحه ٩٤

ممكن نيست كسى با حركت هاى دفعى و جهشى به آن مقاصد عالى دست يابد. البته برخى از بندگان برگزيده خدا از ظرفيت هاى وجودىِ نامحدود و استعدادهاى فوق العاده اى برخوردارند كه حركت هاى تكاملى آن‌ها بسيار سريع و پرشتاب است. برخى از معصومان، در شكم مادر از علوم سرشار برخوردارند و خدا را تسبيح مى گويند؛ اما اين عده ـ كه عبارتند از انبيا و اولياى معصوم خدا ـ مستثنى هستند و حسابشان با ديگران متفاوت است. افراد عادى و متعارف، نه طمعى به چنين حركت هاى سريع و شتابان دارند و نه چنين حركت هايى از آن‌ها ساخته است. آنان بايد با مدد و توفيق الهى در مسير ياد و توجه به خداوند قرارگيرند و آرام آرام حركت كنند تا به مقصد برسند.
در قرآن مجيد، راه هايى براى ارتقا و تقويت ذكر و توجه به خداوند ارايه شده است؛ يكى از آن راه ها نماز است. در اين باره خداوند خطاب به حضرت موسى(عليه السلام)مى‌فرمايد: وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي؛(94) و نماز را براى ياد من بر پا دار. در اين آيه، ذكر و توجه عميق به خداوند كه با حضور قلب در نماز حاصل مى گردد، به عنوان هدف نماز ذكر شده است و خداى متعال به حضرت موسى دستور مى‌دهد كه براى رسيدن به اين هدف متعالى نماز بخواند. بنابراين براى اين كه ما به مرتبه عالى ذكر و توجه مستمر درونى به خداوند برسيم، بايد از نماز و اذكار لفظى شروع كنيم. البته در آغاز، قطعاً حضور قلب كامل نخواهيم داشت و مراتب عالى معنويت و نورانيت فوراً در ما پديد نخواهد آمد، ولى اگر در همان حد كه برايمان مقدور است به