صفحه ٥٥

2. ذكر الهى موجب اطمينان و آرامش و نشاط روح انسان مى‌شود و آن را به تعادل مى‌رساند. ذكر از يك سو نمى گذارد اندوه هاى ناشى از اختلالات و كاستى هاى حيات طبيعى، انسان را از پا در آورد، و از سوى ديگر مانع سرمستى و طغيان انسان به هنگام شادى ها مى گردد. قرآن در اين باره مى‌فرمايد:
الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللّهِ أَلا بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ؛(49) همان كسانى كه ايمان آورده اند و دل هايشان به ياد خدا آرام مى گيرد. آگاه باش كه با ياد خدا دل ها آرامش مى يابد.
مرحوم علامه طباطبايى(رحمه الله) در تفسير آيه فوق مى‌فرمايند: «اين آيه تنبيهى است براى مردم كه متوجه پروردگار خود شوند و به ياد او دل هاى خود را راحت سازند. انسان در زندگى خود هدفى جز رستگارى و رسيدن به سعادت و نعمت و بيمى‌جز از پيش آمد ناگهانى شقاوت و نقمت ندارد و تنها كسى كه سعادت، شقاوت، نعمت و نقمت به دست اوست همان خداى سبحان است. بازگشت همه امور به او است، و او است كه فوق بندگان و قاهر بر آنان و فعّال مايشاء و ولىّ مؤمنين است. پس ياد او براى نفسى كه اسير حوادث است و همواره در جستوجوى ركن وثيقى است كه سعادت او را ضمانت كند و نيز براى نفسى كه در امر خود متحير است و نمى‌داند به كجا مى‌رود و به كجايش مى‌برند و براى چه آمده، مايه انبساط و آرامش است؛ آن گونه كه نوش دارو مايه راحتى و آرامش مار گزيده است. همان طور كه مار گزيده به نوش دارو اعتماد و ركون مى يابد و خود را به آن مى‌رساند و