آزمود؛ و او به خوبى از عهده اين آزمايشها برآمد، خداوند به او فرمود: من تو را امام و پيشواى مردم قرار دادم.
ابراهيم بايد امتحانى بسيار سخت و دشوار بدهد تا اين استعداد را پيدا كند كه خدا مقام امامت را به او بدهد. آن مقام امامت به قدرى والا است كه اگر دهها اسماعيل هم در راه آن ذبح شوند، سزاوار است. چه كسى مىتواند حسابرسى و ارزش گذارى نمايد كه قتل نفس زكيّهاى مانند حضرت اسماعيل(عليه السلام) اگر مقدمه و زمينه براى رسيدن به آن كمال نفسانى واقع شود، آن مصلحت اقوا است؟ فقط خدا؛ پس ابراهيم چه بايد انجام دهد؟ تسليم محض در برابر فرمان الهى: فَلَمّا أَسْلَمَا وَ تَلَّهُ لِلْجَبِينِ وَ نَادَيْنَاهُ أَنْ يَا اِبْرَاهِيمُ قَدْ صَدَّقْتَ الرُّءْيَا إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِى الْمـُحْسِنِينَ(111)؛ هنگامى كه هر دو تسليم شدند و ابراهيم پيشانى اسماعيل را بر خاك نهاد، او را ندا داديم كه: اى ابراهيم! آن رؤيا را تحقق بخشيدى (و به مأموريت خويش عمل كردى). ما اينگونه نيكوكاران را جزا مىدهيم.
آنچه انسان را ترقى داده و به اوج مىرساند تسليم محض در مقابل امر و نهى خدا مىباشد؛ همچنان كه اميرالمؤمنين(عليه السلام) مىفرمايند: اَلاِسْلامُ هُوَ التَّسليمُ(112)؛ اسلام عبارت از تسليم است. نيز رسول گرامى اسلام(صلى الله عليه وآله) فرمود: اَلاِْسْلامُ اَنْ تَسلِمَ وَجْهَكَ لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ اَنْ تَشهَدَ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ(113)؛ اسلام آن است كه روى خود را متوجه خداى عزّوجلّ نمايى و شهادت به يكتايى خدا دهى.
آن گاه كه حضرت ابراهيم و حضرت اسماعيل(عليهما السلام) به سرزمين مكه پا نهادند و مشغول ساختن خانه كعبه گشتند، دعا نمودند كه خداوندا ما و ذريه ما را تسليم خود قرار ده: وَ إِذْ يِرَفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَ إِسْمَاعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا اُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ وَ أَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَ تُبْ عَلَينَا إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ(114)؛ هنگامى كه ابراهيم و اسماعيل پايههاى خانه (كعبه) را بالا مىبردند؛ (مىگفتند:) پروردگارا! از ما بپذير. كه تو شنوا و دانايى. پروردگارا! ما را تسليم فرمان خود قرار ده؛ و از دودمان ما، امتى كه تسليم فرمانت باشند، (به وجود آور؛) و طرز عبادتمان را به ما نشان ده و توبه ما را بپذير، كه تو توبهپذير و مهربانى. نه تنها ما را داراى مقام اسلام واقعى، يعنى تسليم مطلق در مقابل خودت قرار ده، بلكه از فرزندان ما هم
نظریه حقوقی اسلام ج1
جلسه دهم: تكليف، قدرت، مصلحت