صفحه ٢١٠

آن در آن زمان بسیار اهمیّت دارد. با دقّت در این روایت معلوم مى شود که حقّ تا کجا پیش مى رود.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «لِلدَّابَّةِ عَلَى صَاحِبِهَا خِصَالٌ؛ حیوان سوارى بر صاحبش حقوقى دارد».
1. «یَبْدَءُ بِعَلَفِها اِذا نزَلَ؛ هنگامى که به مقصد رسید اوّل غذاى او را بدهد». مبادا به سراغ آب و غذاى خود برود و حیوان را گرسنه وتشنه رها سازد.
2. «وَ یَعرِضُ عَلَیها الْماءَ اِذا مَرَّ بِهِ؛ هر زمان از کنار آبى گذشت، آب را به او عرضه کند» حیوان که زبان ندارد تشنگى اش را اعلام کند. بنابراین، از کنار هر جوى آبى که عبور مى کنى حیوان را کنار آب ببر تا اگر تشنه است سیراب شود.
3. «وَ لا یَضربُ وَجهَها؛ به صورتش شلّاق نزند» اگر حیوان کُند حرکت مى کند و مایلى سرعتش را زیاد کند به صورتش شلّاق نزن، چرا که این حیوان در عالم خود مشغول تسبیح خداست؛ هرچند ما انسان ها تسبیح آن را درک نمى کنیم: (وَاِنْ مِنْ شَیْءٍ اِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ).(1)
4. «وَلا یَقِفُ عَلى ظَهرِها اِلّا فى سَبیلِ اللهِ؛ هنگامى که حیوان توقّف کرده، بر پشت او نماند و پیاده شود، مگر هنگام نبرد با