صفحه ١٦٠

6. اقسام حیاء
حیاء از جهت دیگرى پنج شاخه دارد:
1. حیاء در برابر خداوند 2. درمقابل دو فرشته رقیب و عتید 3. حیاء دربرابر خلق خدا 4. حیاء دربرابر خانواده 5. حیاء درمقابل خویشتن.
به توضیح کوتاهى در مورد قسم اوّل و دوّم توجّه بفرمایید:

حیاء در برابر خداوند
به آیات زیر توجّه فرمایید:
1. خداوند متعال در آیه 14 سوره علق مى فرماید: (أَلَمْ یَعْلَم بِأَنَّ اللَّهَ یَرَى)؛ «آیا انسان نمى داند که خداوند (اعمالش را) مى بیند».
یعنى اگر انسان باور داشته باشد که خداوند همواره ناظر اعمال اوست و از همه کارهایش اطلاع دارد، حیاء مى کند و مرتکب گناه نمى شود.
2. در آیه شریفه 16 سوره «ق» چنین مى خوانیم: (وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ اِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ)؛ «ما انسان را آفریده و وسوسه هاى نفس او را مى دانیم، و ما به او از رگ قلبش نزدیک تریم».
همان گونه که در تفسیر نمونه آورده ایم، مفسّران و ارباب لغت درباره معناى «ورید» تفسیرهاى گوناگونى ارائه کرده اند؛ عدّه اى