حضرت در ادامه به این مطلب اشاره کردند که اگر بنا بود حق یک طرفه وجود داشته باشد حقّ خدا بر مردم بود؛ امّا این حقّ نیز دوسویه است. خداوند متعال بر مردم حقّ اطاعت و فرمانبردارى دارد، مردم نیز بر خداوند حقّ پاداش دارند. البتّه این که پاداش هاى الهى استحقاق است یا پاداش بحث مفصّلى دارد(1) که اینجا جاى طرح آن نیست.
یکى دیگر از حقوق مردم بر خدا ارسال رسل و انزال کتب آسمانى است، ولذا خداوند براى هدایت بشر 124 هزار پیامبر(2) فرستاد و کتاب هاى آسمانى متعدّدى نازل کرد. بنابراین همان گونه که خالق بر مخلوقین حق دارد مخلوقین نیز بر خالق حق دارند واین مسأله در باب حقوق مهم است.
ما حق داریم از محیط زیست استفاده کنیم، از کوه ها، جنگل ها، مراتع، دریاها، صحراها و مانند آن، ولى در مقابل، محیط زیست هم بر ما حق دارد؛ باید حافظ آن باشیم، در استفاده از آن زیاده روى نکنیم و به فکر آیندگان نیز باشیم.
حقوق حیوانات در کلام پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)
جالب این که در مورد حیوانات بحثى در روایات آمده، که طرح