صفحه ١٩٨

د) تسخیر رودخانه ها
در پایان آیه 32 سوره ابراهیم چنین آمده است: (وَسَخَّرَ لَکُمُ الأَنْهَارَ)؛ «و (خداوند) نهرها را (نیز) مسخّر شما کرد».
برف ها بر قلّه کوه ها مى نشیند و به تدریج آب شده و به صورت جوى آبى درمى آید. جاذبه زمین آن را از بالا به پایین مى کشد وآب، روى شیب هاى زمین حرکت مى کند و در اختیار بشر قرار مى گیرد، تا انسان ها و دیگر موجودات زنده، از خود آب وموجودات قابل استفاده درون آن، نظیر ماهى ها، استفاده کنند.

هـ) تسخیر ستارگان
آیه شریفه بیستم سوره لقمان از دیگر آیات مربوط به تسخیر است، توجّه فرمایید: (أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُمْ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الاَْرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً)؛ «آیا ندیدید خداوند آنچه را در آسمان ها و زمین است مسخّر شما کرده، و نعمت هاى آشکار و پنهان خود را فراوان بر شما ارزانى داشته است؟!».
در این آیه شریفه درباره مورد خاصّى از آنچه مسخر انسان شده سخن به میان نیامده، بلکه تمام چیزهایى را که در آسمان و زمین در خدمت انسان است شامل مى شود؛ یکى از آن ها ستارگان آسمان اند؛ ستارگانى که در ظلمات دریا و خشکى راهنماى انسان ها هستند. زمانى که هنوز قطب نما اختراع نشده بود و جادّه