آسیب هاى فراوانى دید و حضرت على (علیه السلام) 90 زخم برداشت.(1)
خلاصه این که در این جنگ خسارات فراوانى بر مسلمانان تحمیل شد(2)، که علّت آن، فرار عدّه اى از مسلمانان بود، به گونه اى که اگر آن ها مى ماندند و استقامت مى کردند، پیروزى مسلمانان مسلّم بود.
پس از پایان جنگ، فراریان خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) رسیده و از آن حضرت عذرخواهى کردند. پیامبر (صلی الله علیه و آله) دربرابر کار زشت آن ها، که این همه خسارت به بار آورد، چه کند؟
خداوند به پیامبرش فرمود: گرچه کار آن ها بسیار بد بوده، و ضایعات و خسارات فراوانى به همراه داشته، امّا اکنون که نادم وپشیمان اند، آن ها را ببخش! نه تنها از گناه آن ها درگذر، بلکه برایشان استغفار کن، و بالاتر از این، با آن ها در کارها مشورت نما، یعنى برایشان احترام قائل شو، و به آن ها شخصیّت و اعتبار ببخش.(3)
آیا این رفتار پیامبر (صلی الله علیه و آله) معجزه نیست؟!
پیروى از قهرمان اخلاق
اخلاق فوق العاده پیامبر (صلی الله علیه و آله) به صورت فشرده توضیح داده شد. ما که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) را اسوه و الگوى خود مى دانیم،(4) باید از آن