صفحه ١٥٤

جلف جوانان را بپوشد، یا موهاى خود را همچون آن ها اصلاح کند. چنین کارى نیز خلاف شرع نیست؛ ولى عرف آن را نمى پسندد.
و قبیح شرعى دایره وسیعى دارد و شامل انجام تمام محرّمات و ترک همه واجبات مى شود.
خلاصه این که طبق این تعریف، حیاء به معناى انقباض نفس و انزجار آن از هر کار ناپسند شرعى و عقلى و عرفى است.

ب) تعریف راغب اصفهانى
ایشان کتابى به نام الذریعة الى مکارم الشریعه دارد، که در آن، حیاء را چنین تعریف کرده است: «الحیاء انقباض النفس عن القبائح وهو من خصائص الانسان... جعله الله سبحانه فى الانسان لیرتدع به عما تنزع الیه الشهوة من القبائح؛ حیاء انقباض و بیزارى نفس از زشتى هاست، و این صفت از ویژگى هاى انسان است و حیوانات حیاء ندارند. خداوند متعال حیاء را در ذات انسان قرار داده، تا به وسیله آن در برابر وسوسه هاى شهوانى هواى نفس و دعوت به زشتى ها، مقاومت کند».(1)
این نکته که حیاء به انسان اختصاص دارد و در حیوانات نیست،