صفحه ١٨٣

طلا و نقره هستند، یعنى گرچه همه یکسان نیستند و با هم تفاوت هایى دارند و این تفاوت ها براى حفظ نظام آفرینش است، امّا در هر حال همه انسان ها باارزش اند و هیچ انسانى شقى وبدبخت یا جانى بالفطره آفریده نشده و پیامبران (علیهم السلام) مأمور کشف این معادن هستند.
خلاصه این که به شهادت آیات قرآن و روایات حضرات معصومین (علیهم السلام) انسان به طور ذاتى طرفدار فضایل و خوبى ها وخواهان آن است. بنابراین، حیاء که وسیله و ابزار جلوگیرى از اشتباهات و قبایح و بدى هاست، در ذات انسان وجود دارد و کار انبیاى الهى (علیهم السلام) استخراج و پرورش دادن آن است.

9. حیاى چشم
وقتى چشم انسان به صحنه حرام مى افتد، باید حیاء کند ونگاهش را از آن صحنه بردارد. خداوند متعال در مورد این شاخه حیاء مى فرماید: (قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَیَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِکَ أَزْکَى لَهُمْ اِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یَصْنَعُونَ)؛ «به مؤمنان بگو چشم هاى خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گیرند، و دامان خود را (از بى عفّتى) حفظ کنند؛ این براى آنان پاکیزه تر است؛ خداوند به آنچه انجام مى دهند آگاه است».(1)