صفحه ٣٢٩

نطق آب و نطق خاك و نطق گل             هست محسوس حواس اهل دل 
             جمله ذرّات زمين و آسمان             با تو مى گويند روزان و شبان 
             ما سميعيم و بصيريم و هُشيم             با شما نامحرمان ما خامشيم 

پيام ها:
1- قيامت صحنه ى جدال و ستيزِ انسان با خود است. «وَ قالُوا لِجُلُودِهِمْ»
2- شايد رسوايى گناهانى كه انسان با پوست بدن انجام داده بيشتر است. ( «وَ قالُوا لِجُلُودِهِمْ» و نفرمود: قالوا لا بصائرهم و ...)
3- گواهى اعضاى بدن در قيامت، همواره عليه انسان است و هرگز به نفع انسان نيست. (در قرآن هر كجا سخن از گواهى اعضاست مربوط به گناهان است).
 «لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَيْنا»
4- كفّار اصل گناه را مى پذيرند ولى از گواهى اعضاى بدن خود ناراحت مى شوند. «لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَيْنا»
5- گواهى دادن و نطق كردن، نشانه ى علم اعضاى انسان به عملكرد اوست.  «أَنْطَقَنَا اللَّهُ»
6- آن كه قدرت آفريدن دارد، قدرت به سخن در آوردن نيز دارد. «أَنْطَقَ كُلَّ شَيْ ءٍ وَ هُوَ خَلَقَكُمْ»
7- آفرينش آغازين، بهترين دليل بر امكان معاد است. «خَلَقَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ»