معارف بوک

جدال باطل با تحريك شيطان است. «إِنَّ الشَّياطِينَ لَيُوحُونَ إِلى  أَوْلِيائِهِمْ لِيُجادِلُوكُمْ» «1»

مفاسد جدال:
1. سبب گمراهى است. «ما ضل قوم بعد هدى كانوا عليه الا اوتوا الجدل» «2» هيچ گروه هدايت شده اى منحرف نشدند مگر به خاطر جدال هاى ناروا.
2. سبب قهر الهى است. «من جادل فى خصومة بغير علم لم يزل فى سخط الله حتى ينزع» «3» هر كس بدون آگاهى در موارد نزاع به جدل بپردازد، در قهر الهى است مگر آنكه از جدال دست بر دارد.
3. مايه ى پشيمانى است. «اياك و اللجاجة فان اولها جهل و آخرها الندامة» «4» از لجاجت كه زمينه جدال است دورى كن كه آغازش نادانى و پايانش پشيمانى است.

روش گفتگو و جدال نيكو
1. از رقيب، دليل بخواهد. «قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ» «5»
2. از اوّل خود را برتر نبيند. «إِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلى  هُدىً أَوْ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ» «6»
3. آن چه را حقّ است بپذيرد گرچه به دليل مصلحت آن را رد كند. «فِيهِما إِثْمٌ كَبِيرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَكْبَرُ» «7»
4. به رقيب، فرصت فكر كردن بدهد. «وَ إِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجارَكَ فَأَجِرْهُ» «8»
5. ادب و متانت را رعايت كند. «لا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً» «9»
6. منصف باشد و همه را به يك چشم نبيند. «فَرِيقٌ مِنْهُمْ» «10»
7. سخن منطقى بگويد. «قَوْلًا سَدِيداً» «11»*
8. سخن نرم بگويد. «قَوْلًا لَيِّناً» «12»