صفحه ١٤٧

ديگر مى فرمايد: «فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمِينَ» «1»).
2- كفر و انحراف خود را به مشيّت و اراده ى الهى نسبت ندهيد. (برخى كفّار و مشركان، راه خود را خواست خداوند مى دانستند). «لا يَرْضى  لِعِبادِهِ الْكُفْرَ»
3- خداوند منحرفان را نيز بنده ى خود مى داند. «لِعِبادِهِ الْكُفْرَ»
4- شكر، كليد رضايت خداست. «إِنْ تَشْكُرُوا يَرْضَهُ لَكُمْ»
5- در شيوه ى دعوت، گام به گام پيش رويم. گام اوّل فرمود: او بى نياز است، گام دوّم فرمود: او به كفر شما راضى نيست، گام سوم فرمود: ايمان و شكر شما به سود شماست و در پايان فرمود: اگر سركشى كنيد به حسابتان مى رسد. «غَنِيٌّ عَنْكُمْ- لا يَرْضى - فَيُنَبِّئُكُمْ»
6- خداوند عادل است و هر كس جزاى كار خودش را مى بيند. «لا تَزِرُ وازِرَةٌ»
7- هر كس مسئول كار خويش است و نمى توان گناه كسى را به دوش ديگرى انداخت. «وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى »
8- در تهديد كسانى كه گناهشان قطعى نيست، راه عفو را باز گذاريد. (كلمه ى «ينبئكم» مى فرمايد: از عملكردتان خبر مى دهد و نمى فرمايد: به عملكردتان كيفر مى دهد).
9- مقدار پاداش و كيفر به عملكرد خود ما بستگى دارد. «بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
10- دقّت در پاداش و كيفر، به علم دقيق الهى مربوط است. «إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ»
11- علم الهى، هم عميق است، هم گسترده، هم به ظاهر است، هم به باطن. «بِذاتِ الصُّدُورِ»
12- خداوند نيّت ها و انگيزه هاى اعمال را مى داند. «عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ»