صفحه ٤٩

سپس آدم سؤال كرد: آيا اينان- يعنى فاطمه و على و حسنين (ع)- قبل از من خلق شده اند؟ حضرت جبرائيل (ع) عرض كرد: اينان چهارهزار سال قبل از آفرينش تو، در فشرده ى علم الهى موجود بوده اند. همچنان كه عرض شد، تقدّم در عالم غيب، تقدّم بالشَّرف است و اين حكايت از مرتبه ى وجودى برتر آن عزيزان دارد، مثل نورى كه از چراغ صادر مى شود، آن نورى كه اوّل از چراغ صادر مى شود، شدّت نورانيتش نسبت به نورهايى كه در مراتب بعدى قرار دارند بيشتر است. لذا اين روايت خبر از تعالى مرتبه ى وجودى آن بزرگان مى دهد، آن هم مراتبى بسيار عالى كه از آن به چهارهزار سال تعبير شده است و ملاحظه فرموديد به همان اندازه اى كه درجه ى وجودى آن ها بالاتر است و تجرّد آن ها بيشتر است، احاطه و تأثير آن ها بر عالم مادونِ خود بيشتر است و اين حاكى از ولايت كامل تكوينى آن ها نسبت به عالم مادون خود مى باشد.
جناب جبرائيل (ع) فرمود: آن ها چهار هزار سال پيش از آفرينش تو در غامض علم الهى موجود بوده اند، تعبير غامض الهى حكايت از مقام جامعيت و وحدتى دارد در علم خدا كه هنوز صورت كثرت نيافته و اين از عميق ترين موضوعات معارف الهى است و فرصت مفصّلى نياز دارد كه بدان پرداخته شود تا روشن گردد هرچه موجود متعالى تر باشد، جنبه ى كثرت در او ضعيف و جنبه ى وحدت آن شديدتر مى شود و در جمالِ يك شخص مثل فاطمه (س) همه ى اين مقامات جمع است كه به صورت تاج و گوشواره ظهور كرده و اين كه مى فرمايد همه ى آن ها در غامض